یکی از معروفترین منابع جهت تأمین مالی برای افراد و شرکت ها، استفاده از شبکه «P2P لندینگ» است. شبکه P2P لندینگ، به نوعی از شبکه های رایانه ای در حوزه مالی گفته می شود که با عناوینی همچون «همتا به همتا»، «همکار به همکار» یا «نظیر به نظیر» شناخته شده است.
به گزارش روابط‌عمومی کانون به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه(سنا)، کار اصلی این شبکه، تأمین مالی بدون استفاده از موسسات واسطه گری مالی جهت وام دهی و وام گیری برای متقاضیان است. در این شبکه مالی، هیچ اثری از واسطه نیست اما نکته قابل توجه این است که در این فرآیند، زمان، تاثیر و ریسک بیشتری نسبت به طرح های عمومی دارد. همچنین «P2P لندینگ» به عنوان بستر وام‌دهی اجتماعی نیز شناخته شده است.
روش کار در «P2P لندینگ»
به طور سنتی، افراد و شرکت ها برای درخواست وام از طریق بانک ها اقدام می کنند و بانک ها نیز طبق مقررات و قوانین خاصی که دارند و اجرا می کنند، صلاحیت فرد یا شرکت را برای دریافت وام و میزان نرخ بهره تعیین می کنند.
ولی گاهی اوقات افرادی هستند که تمایلی به دریافت وام با نرخ بهره بالا را نداشته و یا اینکه کلاً صلاحیت و اعتبار دریافت وام از بانک را ندارند و به دنبال راهی جایگزین برای تأمین مالی هستند که همان «P2P لندینگ» است.
از طریق این بستر مالی، وام گیرندگان از سرمایه گذارانی وام خواهند گرفت که تمایل به وام دادن با نرخ بهره توافقی هستند. در این روش، مشخصات وام گیرنده معمولا بر روی یک پروفایل آنلاین در شبکه «P2P لندینگ» نمایش داده می شود و سرمایه گذاران می توانند در آن قسمت، ریسک وام دهی به فرد یا شرکت مورد نظر را ارزیابی و تعیین کنند.
متقاضیان وام به دو روش وام های خود را دریافت می کنند. در روش اول کل مبلغ وام به آنها تعلق می گیرد و در روش دوم بخشی از مبلغ درخواستی خود را دریافت می کنند. در مورد دوم، ممکن است تأمین مالی از چند منبع یا به عبارت دیگر از چند سرمایه گذار صورت گیرد که در این صورت بازپرداخت ها نیز به صورت ماهانه به هر یک از این منابع انجام خواهد شد.
می توان گفت که در واقع «P2P لندینگ»، وام گیرندگان را به سرمایه گذارانی که مایل به دادن وام با نرخ های بهره جذاب هستند، مرتبط می کند. پر واضح است که این موضوع یک منبع درآمدی برای وام دهندگانی است که تمایل به دریافت نرخ بهره بالا دارند. علاوه بر این، یک سرمایه گذار قادر است از طریق دریافت بهره ای که به صورت ماهانه توسط وام گیرنده پرداخت می شود، سود بیشتری را از سرمایه گذاری خود کسب کند که گاهی اوقات این سودها بیشتر از درآمدی است که از طریق سرمایه گذاری در بازار سهام کسب می‌کند. نکته جالب توجه این است که، وام گیرندگانی که از طریق سایر منابع مالی همچون بانک ها، امکان تأمین مالی را ندارند، به راحتی می توانند از طریق «P2P لندینگ» تامین مالی کنند.
امنیت وام‌های «P2P لندینگ»
«P2P لندینگ» شکلی از «تأمین مالی جمعی» است که وام‌های شخصی بدون وثیقه را به افراد و شرکت‌های کوچک ارائه می‌دهد. در این زمینه می‌توان به وام‌های دانشجویی، تجاری، املاک و مستغلات، وام‌های کوتاه مدت و غیره اشاره نمود. بعضی از سرمایه گذاران اقدام به دادن وام‌هایی می‌کنند که نیاز به وثیقه است که در این صورت دارایی های ارزشمندی همچون ساعت های گران قیمت، جواهرات و کارهای هنری را دریافت می‌کنند. بدیهی است گاهی اوقات افرادی که به شکل سنتی اقدام به دریافت وام می‌کنند، قادر به بازپرداخت آن طبق شرایط مندرج در ضمانتنامه‌ها نباشند، لذا نیاز به اخذ وثیقه وجود دارد. همچنین چون سرمایه‌گذاری از طریق «P2P لندینگ» فاقد ضمانت دولتی است، لذا وام دهندگان حق این انتخاب را خواهند داشت که به چه افرادی یا شرکت هایی وام داده و از مزیت تنوع سرمایه هایشان در میان وام گیرندگان مختلف بهره‌مند شوند.
البته باید گفت که در این میان شرکت های سودآوری بنام شرکت های واسطه‌ای «P2P لندینگ» وجود دارند که نقش واسطه را در بین وام گیرندگان و وام دهندگان ایفا می‌کنند. بنابراین افراد و شرکت هایی که نیاز به تامین مالی شخصی یا تجاری برای پروژه‌های خود دارند می‌بایست در مرحله اول فرم‌های درخواست را از طریق این شرکت‌ها تکمیل کنند تا مواردی از جمله ریسک اعتباری، تعیین رتبه اعتباری و نرخ بهره با توجه به اطلاعات متقاضی توسط این شرکت‌ها تعیین گردد. گفتنی است که بازپرداخت‌های ماهانه نیز از طریق همین شرکت‌های واسطه‌ای انجام می‌شود. به این صورت که این شرکت ها سود و بهره را به وام دهندگانی که از طریق اعطای وام اقدام به سرمایه گذاری کرده‌اند، پرداخت می‌کنند.
یکی از این شرکت های واسطه‌ای، شرکت «کلاب لندینگ» است که مقر آن در ایالات متحده بوده و بعنوان بزرگترین شرکت P2P در سال ۲۰۱۷ شناخته شده است. این شرکت بسترهایی را فراهم می‌کند که از طریق آن افراد می‌توانند وام‌هایی را از مبالغ هزار دلار تا ۳۵ هزار دلار برای اشخاص حقیقی و از ۱۵ هزار تا ۳۵۰ هزار دلار برای شرکت‌ها با بازپرداخت‌های ۳۶ تا ۶۰ ماهه دریافت کنند. نرخ بهره وام حدوداٌ بین ۵٫۳۲ و ۳۰٫۹۹درصد بسته به نوع وام یا اعتبار وام گیرنده دارد. شرکت «کلاب لندینگ» معادل ۱ درصد از مبلغ پرداختی به وام‌گیرنده را برداشت می‌کند و ظرف ۱۵ روز از زمان واریز به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کند. از سوی دیگر وام‌گیرنده حق‌الزحمه‌اش را از ۱ تا ۵ درصد بسته به نوع اعتباری که به او اختصاص داده شده است، پرداخت می‌کند. نکته حائز اهمیت این است که اگر پرداخت‌ها به موقع انجام نشود، ۱۵ دلار هزینه در بر خواهد داشت و وام‌گیرندگانی که قادر نباشند طبق زمانبندی اعلام شده – که بیش از ۱۵روز است- مبلغ را پرداخت کند، باید از ۵ درصد تا ۱۵ دلار را به عنوان جریمه بازپرداخت کند.
نکته قابل توجه دیگر این است که هر ایالت مقررات خاص خود را در رابطه با وام دادن دارد ولی بعضی مناطق مجوز این کار را ندارند. به عنوان مثال ایالات آیووا، کارولینای شمالی و نیومکزیکو امکان سرمایه‌گذاری از طریق بسترهای «P2P لندینگ» را محدود کرده‌اند. بنابراین سرمایه گذاران و وام گیرندگان قبل از اینکه در شرکت‌های واسطه‌ای مزبور ثبت‌نام کنند، باید از این موضوع که آیا دولت هایشان، مجوز«P2P لندینگ» را به آنها می‌دهد یا خیر، اطمینان کامل حاصل کنند.
*اداره امور بین الملل سازمان بورس و اوراق بهادار
