کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران


بازار سرمایه؛ موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی

21 آوریل 2018
کد خبر : 976629



علی اسلامی‌بیدگلی، رییس هیأت‌مدیره مشاور سرمایه‌گذاری آرمان آتی (عضو کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران): بازار سرمایه موتور محرک رشد و توسعه اقتصادی به‌ویژه در کشورهای بازار پایه محسوب می‌شود.

به‌گزارش روابط‌عمومی کانون به نقل از هفته‌نامه بورس؛ این بازار از طریق تسهیل تأمین مالی بنگاه‌ها، تخصیص بهینه منابع، ایجاد نظام شفافیت، افزایش نقد شوندگی دارایی‌ها، توسعه نظام راهبری و حاکمیت شرکتی و تسهیل معاملات با ایجاد یک مکانیزم پویا، شفاف و کارا مسیر توسعه اقتصادی کشور را هموار می‌کند. یکی از رسالت‌های مهم بازار سرمایه، ایفای نقش بازار سرمایه در تأمین مالی بلندمدت است. در ادبیات مالی ؛ بازار پول به عنوان بازار کوتاه مدت و بازار سرمایه به عنوان بازار بلند مدت تعریف می‌شود.

 تمامی کشورهای توسعه یافته دنیا، که توانسته اند مسیر رشد و توسعه اقتصادی خود را با موفقیت سپری کنند، از بازار سرمایه در بهبود نظام تأمین مالی بلند مدت بهره گرفته و موفق شده اند، این بازار را در مسیر صحیح نیازهای تأمین مالی بنگاه‌ها قرار دهند.

این مهم می‌تواند از روش‌های مختلف تأمین مالی مبتنی بر بدهی و سرمایه صورت پذیرد. راهکارهایی نظیر انتشار اوراق مشارکت، صکوک و بسیاری دیگر از روش‌های تأمین مالی مبتنی بر بدهی و راهکارهایی نظیر افزایش سرمایه، تشکیل صندوق پروژه، تشکیل شرکت‌های سهامی عام از روش‌های تأمین مالی مبتنی بر سرمایه می‌باشند.

 اگر چه در این خصوص راه درازی باقی مانده، اما بازار سرمایه ایران در سال‌های گذشته موفقیت‌های قابل قبولی در تعریف ابزارهای نوین مالی برای تحقق این امر به دست آورده است.

همچنین در این روند، دولت هم در سال‌های گذشته تا حدودی به اهمیت بازار سرمایه در ایفای نقش تأمین مالی پی برده و در سال‌های اخیر نیز هر ساله رقم قابل توجهی از تأمین مالی از طریق انتشار یا بازار ثانویه انواع مختلف اوراق بدهی در بودجه قرار گرفت.

 اما با همه این توضیحات به نظر می‌رسد علی رغم حجم‌ قابل ملاحظه اوراق بدهی در بازار، در سال‌های گذشته بازار سرمایه به ویژه در انتشار اوراق بدهی و افزایش ارزش پایه بازار سرمایه از طریق افزایش سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده نتوانسته است، انتظارات را برآورده کند. البته برخی نشانه‌های عدم تحقق انتظارات ناشی از عوامل بیرونی ‌و برخی دیگر ناشی از عوامل درونی است. که به اهم آن اشاره می‌شود.

  •  تعارضات بانک‌ مرکزی و بازار پول با بازار سرمایه بابت اینکه کدامیک متولی انتشار اوراق و نظارت بر اوراق بدهی می‌باشند، یکی از دلایل اصلی بود.
  • آشفتگی بازار پول و چالش‌های متعدد آن، دیگر عامل بیرونی است که باعث بروز این عدم موفقیت شد.
  • حجم قابل توجه اوراق بدهی دولتی منتشر شده با نرخ یکسان اوراق شرکتی از دیگر عوامل این مسئله به شمار می‌آید. بدیهی است که حداقل به لحاظ تئوریک،ریسک اوراق شرکتی از اوراق دولتی بیش‌تر بوده، و در شرایط یکسان متقاضی خرید اوراق، ترجیح می‌دهد اوراق دولتی که ریسک نکول کمتری دارد را بخرد.
  • بروکراسی‌های اداری در اعطای مجوز افزایش سرمایه یا فرآیند پذیرش شرکت‌ها در بورس‌ها از عوامل داخلی است که بسیار در کاهش اثربخشی بازار سرمایه در نظام تأمین مالی موثر بوده است. البته در این بین نباید به عدم ایفای تعهدات ناشرین قبلی در تعهدات ناشی از مصرف وجوه در اموری که مجوز براساس آن صادر شده است نیز بی توجه بود.
  • عدم افزایش ثروت سهامداران در افزایش سرمایه‌های قبلی از دیگر عوامل عدم موفقیت است.
  • همچنین ضعف نهادهای مالی به ویژه در حوزه کفایت سرمایه که امور بازارگردانی و تعهد پذیره نویسی ‌را در انتشارها انجام می‌دهند، عامل دیگری بوده که مانع افزایش موفقیت مذکورشد.
  • نوسانات نرخ بهره و تصمیمات لحظه ای بانک مرکزی و بازار پول عامل بیرونی دیگری است که بسیار در کاهش کارایی بازار سرمایه در ایفای نقش خود در تأمین مالی موثر بود. اکنون با برشمردن برخی از چالش‌ها، راهکارها و ابزارهای پیشنهادی می‌تواند در کارآمدی هرچه بیش‌تر بازار سرمایه در بهبود نظام تأمین مالی کشور اثربخش بوده و مد نظر قرار گیرد.
  • یکپارچگی ‌و هماهنگی بازار پول و سرمایه در نحوه، حجم و نرخ انتشار اوراق بدهی
  • تقویت نهادهای واسطه ای‌نظیر شرکت‌های تأمین سرمایه به لحاظ کمی و کیفی
  • کاهش بروکراسی‌های اداری در فرآیندهای صدور مجوزهای انتشار و پذیره نویسی اوراق بدهی و سرمایه
  • بازنگری در دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌ها
  • توجه بیش‌تر به نقش بازار سرمایه در تأمین مالی از روش‌های مبتنی بر سرمایه به ویژه افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
  • فرهنگ سازی و ترویج فرهنگ به کارگیری از روش‌های نوین تأمین مالی نظیر انتشار اوراق بدهی از طریق بازار سرمایه به جایگزینی روش‌های سنتی تأمین مالی از بازار پول

با توجه به مسایلی که مطرح شد چنانچه بازار سرمایه تصمیم دارد بازوی رشد و توسعه اقتصادی کشور باشد، لازم است ابتدا در حوزه تأمین مالی از طریق سرمایه ؛ تمرکز خود را از کانون توجه فعلی که افزایش صورت کسر است، به سمت افزایش مخرج کسر قرار دهد. همچنین تلاش کند ارزش پایه بازار سرمایه افزایش دهد و فرهنگ ساز در استفاده از ابزارهای نوین مالی نظیر صندوق پروژه را در اولویت‌های خود قرار دهد. دیگر آنکه در حوزه تأمین مالی از طریق بدهی، تمرکز خود را بر فراهم‌ نمودن بستر مناسب برای استفاده بخش خصوصی از ظرفیت‌های انتشار اوراق بدهی از طریق بازار سرمایه قرار دهد.