|
آسیب‌شناسی پرونده‌های سر به مهر سازمان بورس و اوراق بهادار  04 جولای 2018
کد خبر : 977194 
|
شاپور محمدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، طی گفت‌وگویی ضمن آسیب‌شناسی دلایل وقوع ناهنجاری‌ها و یا پرونده‌هایی همچون کنتور سازی یا داده گستر عصر نوین و سایپا، از افزایش ضریب شفافیت در بازار سهام تمام قد دفاع کرده است.
به گزارش روابط‌عمومی کانون به نقل از اقتصاد آنلاین، در مورد بازار گواهی صادراتی ارزی با توجه به اینکه پیش از این نیز راه اندازی بازارهایی همچون بورس ارز و یا بازار آتی ارز مطرح شده اما هیچ گاه به نتیجه نرسیده آیا در حال حاضر می‌توان در مورد امکان انجام معاملات در بازاری به نام بازار گواهی ارز صادراتی امیدوار بود؟ نحوه مدیریت عرضه و تقاضا در بورس برای معاملات گواهی ارزی چطور خواهد بود؟
بطور طبیعی بورس بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا و سازوکاری تعریف شده فعالیت می‌کند.
بازار سرمایه برای عرضه و تقاضا از یک سیستم مچینگ برخوردار است که بطور طبیعی با تنظیم قواعدی از جمله دامنه نوسان و یا اینکه بازیگران بازار چه کسانی می‌توانند باشند بستر معاملات را فراهم می‌کند .
بطورطبیعی در بازار گواهی صادراتی ارزی دستگاه ذی صلاح به سازمان بورس اعلام می‌کند که چه کسانی می‌توانند گواهی ارزی را خریداری کنند یا به فروش برسانند.به عبارتی دستگاه‌هایی که معین می‌کنند خرید و فروش ارز بر عهده چه کسی است.
این موضوع فایده‌هایی دارد. اولاً از مردم را از حواشی و مسائل مربوط به هر گونه خرید و فروش ارز راحت کرده و کمک می‌کند در یک چارچوب شفاف ،اشخاصی که می‌توانند ارز را خرید و فروش کنند از این طریق اقدام کنند.
در مورد امکان معاملات گواهی یا حواله‌های ارزی آیا این موضوع پیش از این نیز در دستور کار شورای عالی بورس بوده یا بانک مرکزی و دولت مستقیماً تصمیم گرفته‌اند؟
این موضوع بیش از دو سال قبل در شورای عالی بورس بود و با حضور رییس کل بانک مرکزی تصویب شده بود. اما حواله‌ها و یا به تعبیری گواهی‌های صادراتی به معنای تمام بازار ارز نیست و بخش محدودی از این بازار را در بر می‌گیرد. بطور طبیعی معاملات گواهی صادراتی ارزی هر چه که منصفانه‌تر و منطقی‌تر انجام شود، مقصود نظر تمام سیاست گذاران خواهد بود تا صادر کننده و وارد کننده بتوانند در این بازار وارد شوند. البته بطور طبیعی در مواقعی که سازمان بورس قواعدی را تنظیم می‌کند در راستای شفافیت بیشتر و کمک به تعادل عرضه و تقاضا و انعطاف قیمتی است و امید می‌رود این موضوع یک سازوکار مناسب باشد.
در مورد سازوکار معاملات و پرمیومی که قرار است بر اساس آن در بازار اوراق گواهی ارزی رقابت ایجاد شود چگونه است؟ قیمت گواهی ارزی بر روی تابلو معاملات در چه تلرانسی نوسان خواهد کرد؟
متناسب با سیاست‌های ارزی اگر ملاحظاتی را بانک مرکزی بر روی آن داشته باشد سازوکار بازار تنظیم خواهد شد. در مورد پرمیوم و دامنه نوسان نیز باید بدانید همگی این موارد در بازار سرمایه قابل انعطاف است.
از چه تاریخی و با چه حجمی این بازار راه اندازی خواهد شد؟
در حال حاضر برای تهیه دستور العمل اجرایی آن با تعامل میان بانک مرکزی، سازمان توسعه تجارت و صمت جلسات روزانه داریم و به سرعت می‌توانیم آنرا عملیاتی کنیم. بنابراین در سمت بازار سرمایه زیر ساخت‌ها آماده است.
نزدیک‌ترین احتمال برای راه اندازی این بازار چه زمانی است؟
برای سازمان بورس ظرف یک هفته این موضوع عملیاتی است. اینکه نماد گواهی ارزی تعریف و یا کد معاملاتی صادر شود برای سازمان بورس به سرعت میسر خواهد بود. البته بخشی از اقدام‌ها باید با هماهنگی دستگاه‌ها انجام داد و تلاش می‌شود در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام شود.
دولت بطور حتم از بازار سرمایه انتظار کنترل قیمت را با این سازوکار بر روی تابلوی معاملات بورس خواهد داشت. با توجه به اینکه افزایش تقاضا برای ارز وجود دارد آیا سازمان بورس امکان مدیریت قیمت یا تقاضا را خواهد داشت؟ اگر دولت خواست قیمت را کنترل نماید چطور؟
قواعد این بازار شامل زمان شروع و خاتمه معاملات از قبل اعلام می‌شود .یعنی ریز ساختارهای بازار بر اساس زمان شروع معاملات، زمان حراج اولیه یا آکشن، دامنه نوسان و اینکه چه کسانی در بازار و با چه حجمی مجاز هستند بیایند ، می‌توانند معاملات و قیمت‌ها را تغییر دهند.
بطور طبیعی عرضه و تقاضا را باید سیستم تجارت کشور تنظیم کند. اینکه صمت به شخصی می‌گوید می‌تواند به میزان مشخصی از ارز وارد کننده باشد یا سقف و حجم خروج ارز به چه میزانی است از جمله این اقدام‌ها است.
حدود دو سال از حضور شما به عنوان سکاندار سازمان بورس سپری می‌شود. حضور جنابعالی در بازار سرمایه همراه با بازار ملتهب و اعتراض‌های پی در پی بود. از همان ابتدا اصلاح دستورالعمل نحوه انجام معاملات و حل توقف طولانی مدت نمادهای معاملاتی در دستور کار شما قرار گرفت. میزان موفقیت این اقدام‌ها تا چه حد بوده است؟
این یک مسئله تاریخی بود و در مقاطع مختلف نمادهای معاملاتی متعدد بعضاً در دوره‌های یک ساله و دو ساله و یا بیشتر متوقف می‌شدند. در مقاطعی ۶۷ نماد از مجموع ۵۶۰ نماد متوقف داشتیم. دلیل این موضوع وجود برخی دستورالعمل ها و بعضاً عدم رعایت اطلاعات بود.
از ۶۷ نماد متوقف در یک مقطع تاریخی که تقریباً بیشترین دوره بود به ۲۰ و ۱۵ و در نهایت ۱۰ نماد معاملاتی متوقف رسیدیم. برخی از نمادهای متوقف باقیمانده نیز مسئله قضایی دارند و ارتباطی به بازار سرمایه ندارند.
از این حیث می‌توان گفت تعداد نمادهای متوقف طولانی مدت بازار سهام به کمتر از ۱۰ نماد معاملاتی رسیده است. این موضوع بخاطر اصلاح دستور العمل ها و حاکمیت قواعدی بود که امروز با استانداردهای دنیا همخوانی دارند.
گزارش‌های تفسیری مدیریت که جایگزین پیش بینی سود هر سهم پس از کسر مالیات شده باعث می‌شود تا بازار از لنگر اندازی بر روی یک عدد خلاص شود.آن عدد هم لزوماً درست نبود و خیلی وقت‌ها مردم با آن عدد بطور خواسته یا ناخواسته فریب داده می‌شدند.
جالب اینکه مثلث‌های احتیاط وقتی که برای برخی نمادهای معاملاتی مشمول تعلیق گذاشته شد از همان ابتدا با واکنش‌های جالبی از سوی ناشران و سهامداران مواجه می‌شد. این مثلث‌ها باعث شد که در همان روزهای اول، اطلاعات بسیاری به بازار ارائه شود.
این مثلث نشان می‌دهد می‌توان با مردم صادقانه حرف زد و به آنهاگفته شود این شرکت اطلاعات شفافی ندارد و یا با احتیاط حرکت کنند.
این نشانه به عنوان هشداری برای سهامدار است تا نوسان قیمت را دوباره رصد و از طرفی ناشر و هیات مدیره ها را مقید می‌کند که برای شفافیت بیشتر اقدام کنند. جالب اینکه بسیاری از ناشران بودند که عنوان می کردند حاضریم اطلاعات بدهیم اما مثلث احتیاطی سهم را حذف کنید . الان دوره توقف نماد معاملاتی با کاهش بسیاری روبرو است و این مسئله تاریخی برای همیشه حل شده همینطور شفافیت نیز در بازار افزایش یافته است.
بازار سرمایه با عموم مردم سرکار دارد و تقویت بازار به نفع همه است. حتماً مدیر و کارمند و خبرنگار این بازار باید متخصص و الفبای بازار سرمایه را بشناسند و این دانش به خانواده‌ها راه یابد. درمورد ناشران بورسی بزرگ از جمله سایپا و دادگاه اخیر آن، ماجرای پر حاشیه دستکاری صورت‌های مالی در کنتورسازی،گزارش‌های مبهم در ماشین سازی اراک، اتفاق‌های ناگوار اخیر در آذراب و حاشیه‌های آن، موضوع پذیرش و تعدیل سنواتی سود ناشر داده گستر عصر نوین و دیگر موارد مشابه، چرا باید به لحاظ آسیب شناسی تعدد این اتفاق‌ها افزایش یابد. بالاخره وظیفه سازمان بورس نظارت بر ناشران است اما چرا نباید از وقوع این اتفاق‌ها پیشگیری کرد بجای اینکه بعد از به وقوع پیوستن ، جلوی آن را گرفت؟
باید بر اساس آمار سخن گفت چون به نظر من این رویدادها در بازار سرمایه زیاد نبود. در مواقعی شاید مراجعه به سیستم‌های قضایی کمتر اتفاق می‌افتاد اما پس از ورود من به سازمان بورس این روند را جدی‌تر گرفتیم.
موضوع کنتورسازی در سال ۹۴ رخ داد و من وقتی از ۹۵/۵/۵ افتخار پیدا کردیم که در خدمت بازار سرمایه باشم بعد از گذشت یک ماه، ابهاماتی در مورد کنتور سازی مطرح شد. قدر مسلم اجازه دادن به اینکه معاملات ادامه پیدا کند و مردم درگیر شوند به صلاح نبود.
سازمان بورس پیگیری قضایی را شروع کرد و دلیل سروصدا این بود که سازمان بورس به وظیفه خود عمل کرد والا سازمان بورس در حدی که بتواند کمک به حل و فصل آن نماید اقدام کرد. حتی با نقل و انتقال خارج از ساعت معاملات به عنوان حل بخشی از مشکلات سهامداران خرد این شرکت کمک کرد.
بنابراین سازمان بورس در عین اینکه پیگیری قضایی را وظیفه قانونی خود می‌دانست اما در کنار آن کمک کرد کسانی که مشکل مالی شدید دارند بخشی از منابع خود را بدست آورند. این موضوع با تعامل با بازار سرمایه و بسیاری از نهادهای مالی انجام شد. سهامداران کنتورسازی نیز با صبوری به این روند کمک کردند.
در سیستم تعاملی نیز به عنوان شخصی که بتواند با طرف‌های مختلف تعامل کند وارد شده‌ایم و یک بخش از این پرونده باقی مانده که پیگیری می‌کنیم.
در حال حاضر چند شرکت در بازار سهام وجود دارند؟
هم اکنون تعداد ۵۸۵ شرکت در کل بازار سهام حضور دارند. به لحاظ تاریخی بطور متوسط طی سال‌های مختلف فرض کنید ۵۸۰ شرکت بورسی و فرابورسی در فواصل ۱۰ ساله داشته‌ایم. این تعداد شرکت طی سال ۴ نوبت صورت مالی می‌دهند که حسابرسان باید تأیید کنند. آیا همه صورت‌های مالی ایراد داشته است؟باید از حق حسابرسان دفاع کرد.
اگر دو یا ۱۰ صورت مالی هم نقص داشته و نکاتی در آن‌ها وجود دارد بر کل صورت‌های مالی که طی ۱۰ سال گذشته وجود داشته تقسیم کنیم عدد حاصل شده خیلی کوچک است.
در حوزه نظارت بر ناشران بورسی و فرابورسی سازمان بورس در حال حاضر چند نیرو وجود دارد و بستر دانش و تجربه آن‌ها در چه سطحی است؟
در حال حاضر در مجموعه نظارت بر بورس‌ها و ناظران نیازمند حدود ۳۰ پرسنل جدید هستیم اما باید فرایند نظارتی سیستمی باشد چون تنها بخشی از این فرایند با نیروی انسانی حل می‌شود.
دانش موجود در این حوزه اغلب شامل فوق لیسانس و دکترا است و در رشته‌های مدیریت مالی،اقتصاد،حسابداری و رشته‌های مرتبط تجمیع می‌شود. سازمان بورس جزو تخصصی‌ترین نهادهای نظارتی است که مدارک حدود ۹۹ درصد پرسنل آن مرتبط با حوزه بازار سرمایه و سطح تحصیلات هم منطق با فوق لیسانس است.
گاهی عنوان می‌شود که محدودیت‌ها و سخت گیری‌ها آنچنان زیاد است که ناشر علاقه مند است عطای حضور در بازار را به لقای آن ببخشد و خارج شود. حتی عنوان می‌شود که مثلاً هیات مدیره ای با عدم صلاحیت مادام العمر در شرکت‌های سهامی عام مواجه شده است. آیا سازمان بورس دست و پای هیات مدیره ها را می‌بندد؟
اینطور نیست. جلسات خصوصی همواره برای رفع دغدغه‌های ناشران برگزار و راهکارها بررسی می‌شود.
چیزی به نام ممنوع المعامله تا آخر عمر وجود ندارد اما محدودیت‌هایی در انجام معاملات برای برخی کارگزاری‌های متخلف داشته‌ایم و یا به موجب احکام دادگاه برخی موارد را پیگیری می‌کنیم اما بطور طبیعی محدودیت‌ها موقت است.هر جا که رفتار شخص خاطی اصلاح شود، به جای مجازات صرف به اصلاح رفتار توجه می‌شود.
و سخن آخر شما با مردم که این روزها از بورس و اوضاع آن زیاد می پرسند…
بالاخره سود آوری شرکت‌های معدنی و پتروشیمی مقداری افزایش داشته و بطور طبیعی این رشد در چارچوب‌های بنیادی بازار باید تحلیل شود هر چند که برخی از قیمت‌ها بیشتر و یا کمتر رشد کرده‌اند. منابع جدید نیز از دیگر بازارها به بورس آمده و بخشی از از حجم معاملات حاکی از ورود پول تازه دارد.
از طرفی بحث ارزش جایگزینی شرکت‌ها با توجه به برآوردهایی که کارشناس‌ها دارند مد نظر سرمایه گذاران قرار گرفته که منطقی است و بازار سرمایه باید رشد معقولی متناسب با اقتصاد داشته باشد.
توصیه من تنوع در سرمایه گذاری، استفاده از تحلیل‌های بنیادی و عدم توجه به شایعات و سیگنال فروشی است. از طرفی سرمایه گذاری در صندوق‌ها و واحدهای سرمایه گذاری آن‌ها است.
نکته آخر اینکه این را وظیفه همه فعالان بازار ، سازمان بورس،بورس‌ها و همینطور خبرنگاران بازار سرمایه بدانیم که پیگیری لازم برای سودآوری شرکت‌ها از طریق مشوق‌های مالیاتی ، ارتقای بهره وری،بهبود تکنولوژی در شرکت‌های بورسی افزایش یابد.
آنچه که حرف آخر را در بازار سرمایه هر کشوری خواهد زد آن چیزی است که سود آوری را در داخل بنگاه‌های اقتصادی تغییر می‌دهد. این مهم‌ترین نکته ای است که شاید در بلند مدت بتواند بازار سرمایه ما را همیشه شاداب نگاه دارد.
آقای شاپور محمدی آیا گزینه ریاست بانک مرکزی خواهد بود؟
من حضور در بازار سرمایه را ترجیح می‌دهم.
