کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران


گزارش نشست اقتصادی «بیم‌ها و امیدهای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شهر تهران»

16 سپتامبر 2018
کد خبر : 977983



به‌همت کانون نهادهای سرمایه گذاری ایران، شانزدهمین نشست اقتصادی با موضوع «بیم‌ها و امیدهای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شهر تهران» و با حضور دکترمجید فراهانی، مدیر کمیته بودجه شورای شهر تهران در روز چهارشنبه مورخ ۹۷/۰۶/۲۱ در محل شرکت تأمین سرمایه نوین برگزار شد.

در ابتدای نشست دکتر سعید اسلامی‌بیدگلی (دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران) ضمن معرفی دکتر فراهانی به تشریح موضوع نشست پرداخت.

در ادامه دکترمجید فراهانی ضمن اشاره به اهمیت موضوع سرمایه‌گذاری در حوزه پروژه‌های شهری در کلان‌شهر تهران بیان کرد: هر زمان در حوزه پروژه‌های کلان در شهر تهران سخنی از سرمایه‌گذاری به‌میان می‌آید، بیم‌ها و امیدهای زیادی در اطراف پروژه مورد بحث شکل می‌گیرد ، وضعیت سرمایه‌گذاری و مسائل حقوقی قرادادها و اشکالات و چشم‌انداز و آینده این نوع قراردادها همواره در ابهام بوده است. امسال با توجه به بودجه ۱۷ هزار و پانصد میلیارد تومانی شهر تهران نسبت به سال گذشته بودجه‌ای انقباضی را تجربه کردیم. این در حالی است که شهرداری تهران باید حدود ۳۴ هزار میلیارد تومان به پروژه‌های نیمه تمام و ۵۵ هزار میلیارد تومان به بدهی بانکها اختصاص دهد و در چنین شرایطی است که خواهیم دید که روند پر هزینه اداره شهر تهران با توجه به وظایف ذاتی شهرداری، باید مدیران را مجاب کند که از وظایف غیرذاتی شهرداری در جهت کاهش هزینه‌ها دوری کرده و در جهت انجام وظایف ذاتی شهرداری به جذب مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران روی آورند.

ایشان در ادامه افزود: به خدمت گرفتن بخش خصوصی و مشارکت با سرمایه‌گذاران و فراخوان برای انجام پروژه‌های شهری از کارهایی است که در جهت برون سپاری باید انجام شود و مدیران شهری باید نسبت به جایگزینی منابع پایدار شهری (غیر از درآمد از محل ساخت‌و‌ساز و تراکم فروشی) تدبیری بیاندیشند.

مجید فراهانی، هفت محور حوزه‌های سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده شهرداری در شهر تهران را به شرح ذیل بیان نمود:

۱- محیط زیست و انرژی

۲- حمل و نقل عمومی

۳- شهر هوشمند (شهر الکترونیک)

۴- تفریحات و گردشگری

۵- زندگی سالم و محصولات ارگانیک

۶- فرهنگ و هنر

۷- تجارت و کسب و کار

مدیر کمیته بودجه شورای شهر تهران درخصوص این پتانسیل‌ها گفت: کلان‌شهر تهران از ظرفیت خوبی جهت گردشگری برخوردار بوده و زمینه‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در آن نیز وجود دارد که باید آن‌ها را فعال نمود که برای این امر، پروژه‌های مشارکتی در دستور کار شهرداری قرار گرفته است.

فراهانی افزود: چرخه یک پروژه سرمایه‌گذاری دارای چهار مرحله است:

مرحله اول: “شناسایی، تعریف و مطالعه فرصت‌های سرمایه‌گذاری”

مرحله دوم: “عرضه به سرمایه‌گذاران بالقوه”

مرحله سوم: “نظارت بر حسن انجام کار در طول مدت پروژه” 

مرحله چهارم: “تصمیم به واگذاری قدر السهم انتفاع در دوره بهره‌برداری”

ایشان پروژه‌ها را به لحاظ میزان سرمایه در سطح شهر به پنج بخش تقسیم نمود:

بخش اول: مگاپروژه‌های زیرساختی

بخش دوم: مگاپروژه‌ها

بخش سوم: پروژه‌‌های بزرگ

بخش چهارم: پروژه‌های متوسط

بخش پنجم: پروژه‌های کوچک

که بخش اول به پروژه‌هایی اطلاق می‌شود که بالای ۵۰۰ میلیارد تومان سرمایه در بر می‌گیرند . برای مدیریت این بخش یک شورای راهبردی مشارکت و سرمایه‌گذاری تشکیل شده که رییس این شورای راهبردی شهردار تهران است.

ایشان در ادامه بیان کرد: سال‌های ۹۰ و ۹۱ طلایی‌ترین زمان برای جذب سرمایه‌گذار در پروژه‌های شهری بود. بعد از آن شاهد افت جذب سرمایه‌گذاری بودیم و این نشانگر وجود مشکلات و موانع سر راه امر سرمایه‌گذاری و جلب مشارکت‌ها است.

وی افزود: شاخص متوسط زمان عقد قرارداد بر اساس آمار برای هر یک میلیارد ریال حدود ۱۷ ماه برآورد شده است که این نشان‌دهنده سخت بودن فرآیند آغاز کار است. موضوع دیگر بحث پیشرفت فیزیکی پروژه‌های مشارکتی است که بطور سالانه بحث پیشرفت فیزیکی پروژه‌ها با نرخ پایینی روبروست که این سبب می‌شود توجیه اقتصادی این پروژه‌ها از بین برود.

در شهرداری تهران یک نظام جلب و حمایت مشارکت سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی نداریم. البته یک پیش‌نویس در این رابطه نوشته شده و قرار است در صحن شورا مطرح شود. در این پیش نویس مدل‌های مشارکت با بخش خصوصی، نحوه شناسایی و تخصیص ریسک‌ها، انواع مدل‌های جذب مشارکت‌ها و انواع تشریفات و انتخاب سرمایه‌گذار مشخص گردیده است.

از دیگر مشکلات در مسیر جذب سرمایه‌گذاران در پروژه‌های شهری نداشتن طرح توجیهی و بیزنس پلن و مارکت پلن است. در شهر تهران فرصت‌های سرمایه‌گذاری احصا شده اما بیزنس‌پلن این پروژه‌ها تعریف نشده است و نمی‌توانیم جذابیت پروژه را به سرمایه‌گذار اثبات کنیم .

موضوع دیگری که از گذشته در مجموعه نظام فکری ما وجود دارد، نگاه بدبینانه به افراد پولدار است. این نگاه بدبینانه به سرمایه‌گذار هم وجود دارد و نهادهای نظارتی همواره با بدبینی به این امر نگریسته اند.

مسله دیگر، عدم تمرکز مدیران عالی رتبه شهرداری به مقوله سرمایه‌گذاری در شهر تهران است. و دیگر مسأله لزوم تفویض اختیار به مدیران مناطق مختلف شهرداری برای جذب سرمایه‌گذاری است .

میزانی که در حال حاضر در حدود اختیار شهرداران مناطق است؛ ۱۰ میلیارد تومان است که این رقم خنده‌دار است. بنابراین شاهدیم که باید در موضوع جذب سرمایه‌گذار تمرکززدایی شود. البته عدم‌ثبات مدیریتی نیز از جمله مشکلاتی است که سبب عدم علاقمندی سرمایه‌گذاران برای مشارکت در پروژه‌ها شده است.