به گزارش روابط‌عمومی کانون به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، بورس تهران پرونده فعالیت خود در نیمه نخست سال را در حالی بست، که این بازار در این مدت بیش از ۶۶ درصد بازدهی مثبت به ثبت رساند، شاخص کل نیز با عبور از مرز ۱۶۰ هزار واحد گواهی بر جذابیت روز افزون این بازار برای سرمایه گذاری بود.

با اتمام فصل پاییز، بررسی روند معالات بازار سهام حکایت از تغییر مسیر  و چرخش نگاه سهامداران در مقاطع زمانی مختلف دارد. سه ماهه سوم سال برای شاخص بورس تهران با افت محدود ۰.۸ درصدی همراه شد. شاخص کل در آخرین روز شهریور در کانال ۱۵۷هزار واحد قرار داشت که این رقم در آخرین روز معاملاتی پاییز به ۱۵۶هزار واحد رسید.

از سوی دیگر میانگین ارزش معاملات بورس نیز طی این بازه زمانی در مسیر نزولی قررار گرفت. به طوریکه میانگین این مولفه از یک هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان در تابستان به ۸۰۰ میلیارد تومان در پاییز رسید. در خصوص بحث تغییر مالکیت نیز حقوقی ها طی این مدت تحرک بیشتری در بازار داشتند. حقیقی های بورس که در تابستان در عمده روزها بازیگردان های اصلی بازار بودند، در پاییز محتاط تر رفتار کرده و عمدتا در سمت عرضه فعال بودند.

اما در بحث صنایع بورسی، طی این مدت صنعت زراعت با بازدهی ۳۸.۵ درصدی در صدر صنایع پربازده قرار گرفت. از نکات بارز عملکرد صنایع می توان به چرخش نگاه سهامداران به سمت کوچکترهای بورسی اشاره کرد.

در این مدت تحولات زیادی در زمینه های سیاسی و اقتصادی در کشور رخ داد که از مهمترین آن ها می توان به اعمال تحریم های یکجانبه دولت آمریکا بر ایران، نگرش های جدید در بازار ارز و افت شدید قیمت دلار اشاره کرد.

پیشتازی بورس در برابر رقبا

مهرماه برای سهامداران بورسی، با خوش یمنی بسیاری همراه بود. ثبت تقاضاهای سنگین در این مدت توانست بر عرضه ها غالب شود و شاخص کل بازدهی بیش از ۱۷ درصدی را به ثبت برساند. در آن سو؛ ارز و سکه پس از مدت طولانی در شیب نزول قرار گرفتند و بازدهی منفی به ثبت رساندند. به این ترتیب بازار سهام با بازدهی چشمگیر، گوی سبقت را از دیگر رقبا ربود. در ابتدای مهرماه موج نقدینگی وارد شده به بازار تشدید شد و سقف‌شکنی‌های پی‌درپی در کارنامه شاخص کل به ثبت رسید. این جهش‌ها به چند کانال‌شکنی طی یک روز منجر می‌شد. ارزش روزانه معاملات خرد سهام نیز با رشد قابل توجه حتی مرز ۱۵۰۰ میلیارد تومانی را نیز پشت‌سر گذاشت. شاخص بورس در اولین ماه پاییز در حالی در کانال ۱۸۷ هزار و ۸۰۰ واحد قرار گرفت که بازدهی بورس از ابتدای سال از مرز ۹۵ درصد عبور کرد.

اما همزمان با شروع هشتمین ماه سال، بازار شاهد تغییر مسیر سهامداران در معاملات بود.

 بی شک آبان ماه یکی از مهمترین ماه های سیاسی و اقتصادی ایران بود. سایه ریسک های سیستماتیک بر سر بازار منجر به عقب نشینی سهامداران در سمت خرید شد، به این ترتیب شاخص کل در آبان ماه حدود ۶ درصد نزول داشت. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که پیش تر بسیاری از کارشناسان بورسی، آغاز روند اصلاحی قیمت ها، بعد از موج قوی صعود را خبر داده بودند. بر همین اساس قسمتی از افت قیمت ها در این ماه را می توان به دلیل اصلاح قیمتی در بسیاری از سهام بیان کرد.

اما بیشترین افت ماهانه شاخص بورس طی چند سال اخیر مربوط به ماه آذر است. در این ماه شاخص کل افتی حدود ۱۱ درصد داشت و به کانال ۱۵۶ هزار واحد بازگشت. در این ماه اثرات مستقیم روند بازارهای جهانی به خوبی در بورس تهران دیده شد. کشمکش ها در خصوص سطح تولید نفت جهانی در این مدت منجر به افت شدید قیمت این کالای مهم شد. از سوی دیگر با وجود آتش بس اعلام شده میان آمریکا و چین و خاتمه موقت جنگ تجاری این دو کشور، کامودیتی ها همچنان نتوانسته اند در مسیر رشد قرار بگیرند. از سوی دیگر موضوع مهم دیگری که معاملات بورس در این ماه را تحت تاثیر قرار داد جو هیجانی و تسری نگاه موج سواران برخی سهامداران به دیگر حاضران این بازار بود. با توجه به اینکه مواضع ایران در برابر تحریم های آمریکا تا حد زیادی روشن شده است و ایران در زمینه صادرات نفت توانسته به راهکارهای خوبی برسد اما همچنان گروهی از سهامداران با فروش سهام خود، رفتار ریسک گریزانه ای از خود نشان می دهند.

نگاه بورس به بازارهای جهانی

یکی از مهمترین مولفه ها برای تعیین استراتژی سهامداران، بررسی روند بازارهای جهانی به خصوص نفت وکامودیتی هاست، با توجه به اینکه بیش از نیمی از ارزش بازار سهام ایران را صنایع صادرات محور وکالایی تشکیل می دهد، توجه به این موارد از این حیث قابل اهمیت است.  مهمترین موضوعی که طی این مدت قیمت نفت را تحت تاثیر قرار داد موضوع صادرات نفتی کشورمان در زمان تحریم ها بود. از نیمه‌های اردیبهشت  ایالات متحده آمریکا از توافق هسته‌ای خارج شد و در میانه های آبان ماه ناعادلانه ترین تحریم ها را علیه ایران آغاز کرد. اگرچه بسیاری از قدرت‌ها از جمله اروپا، روسیه و چین با آمریکا در فشار علیه ایران همراهی نکردند، اما پایبندی آمریکا به سیاست‌های یک‌جانبه در قبال ایران و همچنین تداوم جنگ تجاری با شرکای قدیمی خود، نگرانی از آینده تحریم‌ها را در بین مردم بیشتر کرد.

در کش و قوس این تصمیمات بازارهای جهانی با کمبود نفت مواجه شدند و قیمت طلای سیاه با رشد قابل توجهی همراه شد. اما در این میان و تنها چند روز مانده به آغاز دور جدید تحریم ها، موضوع انتخابات میان دوره ای آمریکا، این کشور را مجبور به عقب نشینی کرد.

به این ترتیب، یک روز پیش از آغاز تحریم‌های نفتی علیه ایران، یعنی ۱۴ آبان، خزانه‌داری آمریکا ۸ کشور را از تحریم‌های نفتی علیه ایران معاف کرد و آنها را مجاز دانست که در بازه شش ماهه به خرید نفت از ایران ادامه دهند.

در اوایل فصل پاییز بسیاری از کارشناسان بین المللی پیش بینی قیمت ۱۰۰ دلاری را برای نفت داشتند، اما رفته رفته روند تولیدات نفت کشورهای اوپک و غیر اوپک به گونه ای طی شد که در آخرین روز آذر ماه قیمت نفت برنت به ۵۴ دلار و۶ سنت رسید. برخی از کارشناسان بین المللی انرژی معتقدند دلایل این سقوط ناگهانی را می توان در افزایش ذخایر نفت خام و افزایش مورد انتظار تولید شیل و همچنین افزایش تولید نفت جستجو کرد.

در این میان برخی از منابع خبری نیز اعلام کردند که با وجود تحریم‌های یکجانبه خزانه‌داری آمریکا، ایران کماکان در حال صادرات حجم قابل ملاحظه‌ای از نفت خام است. تاثیر منفی این اخبار نیز بازار نفت ملموس بود.

حمایت قاطعانه حقوقی ها در پاییز

بورس تهران از حیث فعالیت بازیگران در سه ماهه سوم سال به نفع بازیگران بزرگ بازار بود. با وجود اینکه در مهرماه حقیقی ها حضور چشمگیری در سمت خرید داشتند، اما این حقوقی ها بودند که در آبان وآذر حمایت بیشتری از بازار داشتند. در مجموع معاملات مهرماه،  ۱۳۷۶ میلیارد تومان از پرتفوی سهامداران عمده به سبد سهامداران حقیقی منتقل شد. همچنین در ماه مزبور، در مجموع بیش از ۸۴ میلیارد و ۱۶۶ میلیون سهم به ارزش حدود ۲۵ هزار و ۵۵۰ میلیارد معامله که یک رکورد بی‌سابقه در طول تاریخ معاملات بورس تهران به شمار می‌رود.

با پایان یافتن آبان ماه، حقوقی ها پس از هفت ماه توانستند مسند تغییر مالکیت بازار را در اختیار بگیرند. حقیقی ها که در ۷ ماهه ابتدایی سال با تزریق قابل توجه نقدینگی به سمت بازار سهام آمدند، در این ماه تحت تاثیر ریسک هایی که پیش تر توضیح داده شد، در سمت عرضه فعال بودند. به این ترتیب در هشتمین ماه سال تغییر مالکیت بورس تهران به ۷ میلیارد تومان و به نفع حقوقی ها پایان یافت.

در مجموع روند این مدت بورس حاکی حضور ۹ هفته ای حقوقی ها در سمت تقاضا بوده است. بازیگران بزرگ طی این مدت عمده حمایت خود را در صنایعی چون فلزات، معادن، پتروپالایشی ها و بانک ها داشتند.

در آن سو حقیقی ها طی این مدت خرید قابل توجه ای در نمادهای خودرویی داشتند. رایانه، موادغذایی، انبوه سازی و قندوشکر از دیگر صنایعی بودند که مورد توجه بازیگران خرد قرار گرفتند.